Februari 2017: kruisbek (Loxia curvirostra)
Vreemde naam voor een dergelijk prachtige vogel. Ze behoren tot de vinkenfamilie [Frigillidae]. De Kruisbek heeft wel een vreemde snavel als je dat met bek bedoelt. Maar we kennen bijvoorbeeld ook de schaarbek en de haakbek. De schaarbek is een vogel van het open water alwaar hij of zij met het ondersnaveldeel door het oppervlakte water ploegt om zo voedsel te bemachtigen. De Haakbek is een vogel van de noordelijke streken en de schaarbek is een echte watervogel van de [sub]tropische gebieden. Maar deze beide soorten komen niet in ons land voor.
In het midden van de vorige eeuw stond de kruisbek bekend als invasievogel, evenals de pestvogel en de notenkraker. Het warmrode ♂ en het geelgroen getooide ♀ zijn wonderlijke vogels met hun papegaaiachtige snavel. De onder- en bovensnavel scharen langs elkaar en zijn uitermate geschikt gereedschappen om de vette zaden tussen de schubben van de sparappels uit te peuteren.
Het geluid is nogal luidruchtig, “kiep kiep” maar er zijn vele roepdialecten.
Het vrouwtje kan al in januari of februari in hun nest eieren leggen. Als de jongen dan uit het ei kruipen is er voldoende voedsel te vinden in de dan rijpe sparrenkegels en dennenappels. Ze nestelen over het algemeen hoog in de dennen en sparren. Hun nest is komvormig opgebouwd uit takjes, gras en naalden als ondergrond met een bekleding van mos, korstmos, fijn gras, schors en veren. Ze leggen meestal 3 tot 4 eieren, glad en glanzend, gespikkeld en blauw tot blauwachtig-wit van kleur. Het ♀ legt een ei per dag en broedt vanaf de dag dat het eerste ei gelegd is, in totaal zo’n 13 tot 16 dagen. De jonge vogels worden de eerste week door het ♀ gekoesterd, terwijl het ♂ voedsel aansleept. De jongen verlaten het nest na zo’n 17 a 22 dagen, maar zijn dan nog zeker enkele weken van hun ouders afhankelijk.
Betreffende het voedsel voor de jongen, hier is in de literatuur niet veel over te vinden. Als ik het mag schatten, is het meest voor de hand liggend, door de ouders opgebraakte en dus al voorgeweekte dennen- en sparrenzaden, zoals ook bij de grote kruisbek.
De andere soorten uit de kruisbekkenfamilie, zoals grote kruisbek, de Schotse kruisbek en de witbandkruisbek zul je in Nederland niet aantreffen. Hun leefgebied is in de noordelijke contreien en voor de Schotse kruisbek, zoals de naam al voorspelt, alleen in Schotland.
Dit jaar heb ik de kruisbek nog niet waargenomen op de heide, maar zeer waarschijnlijk zijn ze wel degelijk aanwezig. Zoals vorig seizoen gefotografeerd door de heer Westenbrink.
Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt
Herman Roelofs
Vreemde naam voor een dergelijk prachtige vogel. Ze behoren tot de vinkenfamilie [Frigillidae]. De Kruisbek heeft wel een vreemde snavel als je dat met bek bedoelt. Maar we kennen bijvoorbeeld ook de schaarbek en de haakbek. De schaarbek is een vogel van het open water alwaar hij of zij met het ondersnaveldeel door het oppervlakte water ploegt om zo voedsel te bemachtigen. De Haakbek is een vogel van de noordelijke streken en de schaarbek is een echte watervogel van de [sub]tropische gebieden. Maar deze beide soorten komen niet in ons land voor.
In het midden van de vorige eeuw stond de kruisbek bekend als invasievogel, evenals de pestvogel en de notenkraker. Het warmrode ♂ en het geelgroen getooide ♀ zijn wonderlijke vogels met hun papegaaiachtige snavel. De onder- en bovensnavel scharen langs elkaar en zijn uitermate geschikt gereedschappen om de vette zaden tussen de schubben van de sparappels uit te peuteren.
 |
 |
| ♀ voorop en gevolgd door ♂ op de Gorsselse Heide foto Frens Westenbrink |
Duidelijk de gekruiste snavel ♂ bron: vogeltrackers.nl |
Het geluid is nogal luidruchtig, “kiep kiep” maar er zijn vele roepdialecten.
Het vrouwtje kan al in januari of februari in hun nest eieren leggen. Als de jongen dan uit het ei kruipen is er voldoende voedsel te vinden in de dan rijpe sparrenkegels en dennenappels. Ze nestelen over het algemeen hoog in de dennen en sparren. Hun nest is komvormig opgebouwd uit takjes, gras en naalden als ondergrond met een bekleding van mos, korstmos, fijn gras, schors en veren. Ze leggen meestal 3 tot 4 eieren, glad en glanzend, gespikkeld en blauw tot blauwachtig-wit van kleur. Het ♀ legt een ei per dag en broedt vanaf de dag dat het eerste ei gelegd is, in totaal zo’n 13 tot 16 dagen. De jonge vogels worden de eerste week door het ♀ gekoesterd, terwijl het ♂ voedsel aansleept. De jongen verlaten het nest na zo’n 17 a 22 dagen, maar zijn dan nog zeker enkele weken van hun ouders afhankelijk.
Betreffende het voedsel voor de jongen, hier is in de literatuur niet veel over te vinden. Als ik het mag schatten, is het meest voor de hand liggend, door de ouders opgebraakte en dus al voorgeweekte dennen- en sparrenzaden, zoals ook bij de grote kruisbek.
De andere soorten uit de kruisbekkenfamilie, zoals grote kruisbek, de Schotse kruisbek en de witbandkruisbek zul je in Nederland niet aantreffen. Hun leefgebied is in de noordelijke contreien en voor de Schotse kruisbek, zoals de naam al voorspelt, alleen in Schotland.
Dit jaar heb ik de kruisbek nog niet waargenomen op de heide, maar zeer waarschijnlijk zijn ze wel degelijk aanwezig. Zoals vorig seizoen gefotografeerd door de heer Westenbrink.
Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt
Herman Roelofs
