April 2019: wulp [Numenius arquata]
Ja wat is het niet prachtig in het vroege voorjaar de uitbundige jodelende roep van de wulp te horen. De vogel was vroeger een standaard bewoner en broedvogel van onze Gorsselse Heide. Maar ook in mijn woonomgeving hoorde ik hem of haar vaak hoog in de lucht de zangkunsten vertonen. Nu is dat duidelijk verleden tijd. Ook bij de “Vrienden van de Gorsselse Heide“ zijn er mensen die met weemoed terug denken aan deze prachtige vogel. Je hoort het jodelen nu nog erg sporadisch. De wulp is een nieuweling op de rode lijst en daarom heeft Vogelbescherming en Sovon Vogelonderzoek 2019 uitgeroepen tot “Jaar van de Wulp”. Rode lijst soorten hebben geen officiële juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringsfunctie. In de Wet Natuurbescherming is het omgaan met rode lijst soorten geregeld.
Eigenlijk is de wulp een echte duinbewoner en werd dan ook vaak aangeduid als de wachter van het duin. In heidegebieden had de vogel een andere bijnaam en wel heidetuter.
Bron beide foto’s: Albert Winkelman [onze dank]
Op de foto’s is de uitstekende schutkleur [camouflage] duidelijk waarneembaar. Zeker in het heideveld zal de vogel niet snel opvallen. Wat dat betreft moeten we het wel hebben van het typische jodelende geluid.
De wulp heeft een naar beneden gebogen snavel, terwijl de kluut de snavel naar boven gericht heeft. Vaak wordt de volgende opmerking gebruikt; de kluut wijst naar je tuut en de wulp naar je gulp. Kluten, opvallende zwart-witte vogels, komen niet voor op onze heide, maar leven langs de kust in waterrijke plassen, waar ze het voedsel met hun naar boven gerichte snavel uit het water kunnen scheppen, maaien en filtreren om het daarna te verorberen.
In de periode van februari – mei trekken de wulpen naar hun broedgebieden, duingebieden en vochtige heide. Inclusief de snavel van 9 tot 15 cm meet de wulp tussen de 48 tot 57 cm van kop tot staart. Het ♂ en de jonge vogels hebben een wat kortere snavel dan het ♀. De spanwijdte is 89 tot 106 cm. De vogel behoort tot de grootste steltlopers van ons gebied. Het voedsel bestaat uit slakjes, wormen, insecten en insectenlarven. Maar in de nazomer en herfst eten ze ook verschillende soorten bessen en bramen en ook vooral de zwart glanzende bessen van de kraaiheide met hun donkerpaarse vruchtvlees behoren die tijd tot het lievelingsgerecht. Bij onraad beschermen ze hun broed- en leefgebied van een hoger punt in het veld bijvoorbeeld een heuveltje met hun luid klinkende alarmroep.
Het ♀ legt 4 bruinachtige tot groenachtige eieren. Beide geslachten broeden, maar het ♀ neemt het merendeel voor haar rekening. De broedduur is 26 tot 30 dagen en begint nadat het laatste ei gelegd is. Door de camouflage van de eieren zijn ze goed beschermd en moeilijk te vinden. Als de donzige jongen uit het ei opgedroogd zijn, verlaten ze het nest. Ook de jongen zijn moeilijk te vinden. Ze kruipen weg en drukken zich plat in de vegetatie. Het zijn echte nestvlieders. Ook dan worden ze door beide ouders verzorgd, later ook weer voornamelijk door het ♀. Na zo’n 5 a 6 weken zijn ze vliegvlug en gaan hun eigen weg.
Laten we hopen op een spoedige terugkeer van de wulp als broedvogel op de heide.
Geniet van wat de Gorsselse Heide (en omgeving) ons biedt
Herman Roelofs
Ja wat is het niet prachtig in het vroege voorjaar de uitbundige jodelende roep van de wulp te horen. De vogel was vroeger een standaard bewoner en broedvogel van onze Gorsselse Heide. Maar ook in mijn woonomgeving hoorde ik hem of haar vaak hoog in de lucht de zangkunsten vertonen. Nu is dat duidelijk verleden tijd. Ook bij de “Vrienden van de Gorsselse Heide“ zijn er mensen die met weemoed terug denken aan deze prachtige vogel. Je hoort het jodelen nu nog erg sporadisch. De wulp is een nieuweling op de rode lijst en daarom heeft Vogelbescherming en Sovon Vogelonderzoek 2019 uitgeroepen tot “Jaar van de Wulp”. Rode lijst soorten hebben geen officiële juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringsfunctie. In de Wet Natuurbescherming is het omgaan met rode lijst soorten geregeld.
Eigenlijk is de wulp een echte duinbewoner en werd dan ook vaak aangeduid als de wachter van het duin. In heidegebieden had de vogel een andere bijnaam en wel heidetuter.
Bron beide foto’s: Albert Winkelman [onze dank]
Op de foto’s is de uitstekende schutkleur [camouflage] duidelijk waarneembaar. Zeker in het heideveld zal de vogel niet snel opvallen. Wat dat betreft moeten we het wel hebben van het typische jodelende geluid.
De wulp heeft een naar beneden gebogen snavel, terwijl de kluut de snavel naar boven gericht heeft. Vaak wordt de volgende opmerking gebruikt; de kluut wijst naar je tuut en de wulp naar je gulp. Kluten, opvallende zwart-witte vogels, komen niet voor op onze heide, maar leven langs de kust in waterrijke plassen, waar ze het voedsel met hun naar boven gerichte snavel uit het water kunnen scheppen, maaien en filtreren om het daarna te verorberen.
In de periode van februari – mei trekken de wulpen naar hun broedgebieden, duingebieden en vochtige heide. Inclusief de snavel van 9 tot 15 cm meet de wulp tussen de 48 tot 57 cm van kop tot staart. Het ♂ en de jonge vogels hebben een wat kortere snavel dan het ♀. De spanwijdte is 89 tot 106 cm. De vogel behoort tot de grootste steltlopers van ons gebied. Het voedsel bestaat uit slakjes, wormen, insecten en insectenlarven. Maar in de nazomer en herfst eten ze ook verschillende soorten bessen en bramen en ook vooral de zwart glanzende bessen van de kraaiheide met hun donkerpaarse vruchtvlees behoren die tijd tot het lievelingsgerecht. Bij onraad beschermen ze hun broed- en leefgebied van een hoger punt in het veld bijvoorbeeld een heuveltje met hun luid klinkende alarmroep.
Het ♀ legt 4 bruinachtige tot groenachtige eieren. Beide geslachten broeden, maar het ♀ neemt het merendeel voor haar rekening. De broedduur is 26 tot 30 dagen en begint nadat het laatste ei gelegd is. Door de camouflage van de eieren zijn ze goed beschermd en moeilijk te vinden. Als de donzige jongen uit het ei opgedroogd zijn, verlaten ze het nest. Ook de jongen zijn moeilijk te vinden. Ze kruipen weg en drukken zich plat in de vegetatie. Het zijn echte nestvlieders. Ook dan worden ze door beide ouders verzorgd, later ook weer voornamelijk door het ♀. Na zo’n 5 a 6 weken zijn ze vliegvlug en gaan hun eigen weg.
Laten we hopen op een spoedige terugkeer van de wulp als broedvogel op de heide.
Geniet van wat de Gorsselse Heide (en omgeving) ons biedt
Herman Roelofs
