Mei 2021: “Boom”vogels op de Gorsselse Heide
Nu een stukje over vogels, waarvan de Nederlandse naam begint met “boom”. Ik voel me bevoorrecht, dat ik alle hieronder genoemde vogels op de Gorsselse Heide goed heb mogen waarnemen, vaak wel met de verrekijker en zelfs telescoop. Maar ook met normaal oog en oor is het zeker genieten van de zang en het gedrag van deze vogels. Elk heeft zijn eigen gewoonte en zang, waar je al snel de vogel aan kunt herkennen en op naam brengen.
Boomleeuwerik [Lulula arborea].
In mijn geheugen staat dit diertje gegrift als de “LuLu”vogel. Dit heeft hij te danken aan zijn zang in de broedperiode, je hoort het als “lululululu”. Het vogeltje is ongeveer 15 cm groot en broedt in open bossen met een voorkeur aan dennen op zandgrond. Het is een echte trekvogel. Ze hebben een nogal veeleisende keuze aan hun leefgebied.
De broedtijd is van eind maart tot in juni met 2 en soms wel 3 legsels. Eieren zijn verschillend van kleur met wat zwakkere tekentjes. Alleen het ♀ broedt, terwijl vervolgens de donzige nestblijvers door beide ouders verzorgd en gevoerd worden. Het voedsel bestaat vooral uit vliegende insecten zoals sprinkhanen, kevers, vlinders en hun rupsen, maar ook wel zaden en groenmateriaal.
Boompieper [Anthus trivialis].
Zittend boven op een grove den schiet het beestje de lucht in al zingend en jubelend, vol enthousiasme. Hoog in de lucht aangekomen dwarrelt het beestje al fluitend naar beneden om vaak weer op dezelfde grove den en hetzelfde takje neer te strijken, indrukwekkend. Zou er een vrouwtje in de buurt zijn of in aantocht?
Ook hier broedt alleen het ♀ in 12 tot 14 dagen de eieren uit. Ze zijn zeer variabel van kleur en ook de tekening is zeer verschillend. De uitgekomen jongen worden door zowel ♂ als ♀ verzorgd. Het voedsel van de boompieper bestaat vooral uit op de grond levende insecten, maar later worden ook zaden genuttigd.
De hiervoor beschreven vogels broeden op de grond en zijn erg gevoelig voor struinende, loslopende honden, dus zoals de regels voorschrijven: honden aan de lijn. Blijf dus op de paden en respecteer de natuur.
Vervolgens enkele vogels die diverse holtes opzoeken of desnoods nesten van andere vogels gebruiken. Alleen aan grootte en kleur van de beschreven vogels is het vaak moeilijk de vogel op naam te brengen uitgezonderd de boomklever, die heeft duidelijk een afwijkende, opvallende kleur en de boomvalk duidelijk de grootste van de hier beschreven soorten.
Boomkruiper [Certhia brachydactyla].
Een bruinachtige standvogel, zo groot als een mus, het diertje zien we met kleine rukjes langs de stam omhoog schieten, op jacht naar insecten. Is de boom helemaal afgestruind dan vliegt hij of zij naar een andere boom om vanaf onderaan de stam opnieuw af te speuren op zoek naar voedsel.
Meestal worden 6 eieren gelegd, wit, iets roze of roodachtig gespikkeld. Ook bij deze soort broedt alleen het ♀. Als de jongen uit het ei gekropen zijn, worden ze door beide ouders van voedsel voorzien. Dit voedsel, insecten, wordt met de naar beneden gebogen dunne snavel tussen de schors van ruwe bomen gepeuterd.
Boomklever [Sitta europea].
In tegenstelling tot de boomkruiper zoekt deze standvogel in alle richtingen de stam af. Zelfs soms met de kop naar beneden. De bijnaam, plakspecht, geeft goed zijn gedrag weer.
Meestal, 1 legsel, worden 6 tot 9 eieren gelegd, wit met een wat roodachtige gloed met purperen spikkels of vlekjes. Het ♀ broedt alleen de eitjes uit en zoals gebruikelijk wordt het voedsel door de heer des huizes aangeleverd. De jongen blijven wel meer dan 20 dagen in het nest. Door nauwkeurige inspectie van de boomstammen worden insecten maar ook noten en zaden genuttigd, bij ons in de tuin worden ‘s winters ook de rode bessen van de taxusstruik gebruikt.
Boomvalk [Flaco subbuteo].
Duidelijk veel groter dan de hiervoor beschreven vogels. Het is een echte trekvogel. De boomvalk meet van kop tot staart zo’n 29 tot 35 cm. Het uiterlijk is, bovendek en kop grijs met duidelijke witte wangen en keel, gestreepte beige gele buikzijde, verder is de bruin oranje broek een duidelijk kenmerk van deze prooivogel. Ja, ik spreek liever over een prooivogel of stootvogel dan een roofvogel, de vogel rooft niets, het vangt alleen levende prooi voor zijn voedselvoorziening.
Het zijn snelle vogels die vooral de grote insecten direct uit de lucht plukken om deze vaak tijdens de vlucht al te verorberen. Zelfs zijn ze in staat om kleine vogels maar ook zwaluwen te grijpen.
Geniet van wat de Gorsselse Heide en omgeving ons biedt.
Herman Roelofs
Nu een stukje over vogels, waarvan de Nederlandse naam begint met “boom”. Ik voel me bevoorrecht, dat ik alle hieronder genoemde vogels op de Gorsselse Heide goed heb mogen waarnemen, vaak wel met de verrekijker en zelfs telescoop. Maar ook met normaal oog en oor is het zeker genieten van de zang en het gedrag van deze vogels. Elk heeft zijn eigen gewoonte en zang, waar je al snel de vogel aan kunt herkennen en op naam brengen.
Boomleeuwerik [Lulula arborea].
In mijn geheugen staat dit diertje gegrift als de “LuLu”vogel. Dit heeft hij te danken aan zijn zang in de broedperiode, je hoort het als “lululululu”. Het vogeltje is ongeveer 15 cm groot en broedt in open bossen met een voorkeur aan dennen op zandgrond. Het is een echte trekvogel. Ze hebben een nogal veeleisende keuze aan hun leefgebied.
 |
Naast het geluid is de vogel te herkennen aan een korte staart met een kenmerkende koptekening met wenkbrauwstreep, verder bruin en een zwart wit gestreept patroon. De golvende vlucht is vergelijkbaar met de spechtenfamilie. Een pracht ervaring om van deze vogel te genieten. Het nest ligt op de grond, beschut en gevoerd met gras en mos. | |
| Boomleeuwerik; foto bron edm-natuurfoto.nl |
De broedtijd is van eind maart tot in juni met 2 en soms wel 3 legsels. Eieren zijn verschillend van kleur met wat zwakkere tekentjes. Alleen het ♀ broedt, terwijl vervolgens de donzige nestblijvers door beide ouders verzorgd en gevoerd worden. Het voedsel bestaat vooral uit vliegende insecten zoals sprinkhanen, kevers, vlinders en hun rupsen, maar ook wel zaden en groenmateriaal.
Boompieper [Anthus trivialis].
Zittend boven op een grove den schiet het beestje de lucht in al zingend en jubelend, vol enthousiasme. Hoog in de lucht aangekomen dwarrelt het beestje al fluitend naar beneden om vaak weer op dezelfde grove den en hetzelfde takje neer te strijken, indrukwekkend. Zou er een vrouwtje in de buurt zijn of in aantocht?
 |
Een echte trekvogel en zomergast. Het vogeltje meet zo’n 14 tot 16 cm. Het bruinwarm/beige gevederte heeft duidelijke borststrepen. Ook deze vogel maakt zijn nest op de grond gevoerd met droog gras, gelegen in een open bosgebied, heidevelden en bij voorkeur aan de rand van een moerasachtig biotoop. | |
| Boompieper; foto bron vroegevogels.bnnvara.nl |
Ook hier broedt alleen het ♀ in 12 tot 14 dagen de eieren uit. Ze zijn zeer variabel van kleur en ook de tekening is zeer verschillend. De uitgekomen jongen worden door zowel ♂ als ♀ verzorgd. Het voedsel van de boompieper bestaat vooral uit op de grond levende insecten, maar later worden ook zaden genuttigd.
De hiervoor beschreven vogels broeden op de grond en zijn erg gevoelig voor struinende, loslopende honden, dus zoals de regels voorschrijven: honden aan de lijn. Blijf dus op de paden en respecteer de natuur.
Vervolgens enkele vogels die diverse holtes opzoeken of desnoods nesten van andere vogels gebruiken. Alleen aan grootte en kleur van de beschreven vogels is het vaak moeilijk de vogel op naam te brengen uitgezonderd de boomklever, die heeft duidelijk een afwijkende, opvallende kleur en de boomvalk duidelijk de grootste van de hier beschreven soorten.
Boomkruiper [Certhia brachydactyla].
Een bruinachtige standvogel, zo groot als een mus, het diertje zien we met kleine rukjes langs de stam omhoog schieten, op jacht naar insecten. Is de boom helemaal afgestruind dan vliegt hij of zij naar een andere boom om vanaf onderaan de stam opnieuw af te speuren op zoek naar voedsel.
 |
Ik vergelijk het nogal eens met een muis zo klimt het vogeltje langs de stam en door de takken. Bijnaam is wel grijs houtspechtje. Voor sommige mensen is het geluid nogal moeilijk te onderscheiden, zachtjes maar over het algemeen steeds dezelfde tonen volgorde. Het nest, tussen de schors of in kleine holtes, is komvormig van takjes bekleed met mos en gras en daarna veertjes, fijne schors en soms wat wol. Bij ons huis broedt het diertje soms onder de dakpannen. |
|
| Boomkruiper; foto bron laagwater.com |
Meestal worden 6 eieren gelegd, wit, iets roze of roodachtig gespikkeld. Ook bij deze soort broedt alleen het ♀. Als de jongen uit het ei gekropen zijn, worden ze door beide ouders van voedsel voorzien. Dit voedsel, insecten, wordt met de naar beneden gebogen dunne snavel tussen de schors van ruwe bomen gepeuterd.
Boomklever [Sitta europea].
In tegenstelling tot de boomkruiper zoekt deze standvogel in alle richtingen de stam af. Zelfs soms met de kop naar beneden. De bijnaam, plakspecht, geeft goed zijn gedrag weer.
 |
Het is een luidruchtige vogel, voordat je zijn leefgebied inkomt, hoor je al duidelijk en luid het twiet-twiet geluid. Het is een holenbroeder. Ook vaak worden opgehangen nestkasten gebruikt. Vindt hij de nestingang te wijd dan wordt deze dichtgemetseld tot de gewenst maat. |
|
| Boomklever; fotobron vwgdekempen.nl |
Meestal, 1 legsel, worden 6 tot 9 eieren gelegd, wit met een wat roodachtige gloed met purperen spikkels of vlekjes. Het ♀ broedt alleen de eitjes uit en zoals gebruikelijk wordt het voedsel door de heer des huizes aangeleverd. De jongen blijven wel meer dan 20 dagen in het nest. Door nauwkeurige inspectie van de boomstammen worden insecten maar ook noten en zaden genuttigd, bij ons in de tuin worden ‘s winters ook de rode bessen van de taxusstruik gebruikt.
Boomvalk [Flaco subbuteo].
Duidelijk veel groter dan de hiervoor beschreven vogels. Het is een echte trekvogel. De boomvalk meet van kop tot staart zo’n 29 tot 35 cm. Het uiterlijk is, bovendek en kop grijs met duidelijke witte wangen en keel, gestreepte beige gele buikzijde, verder is de bruin oranje broek een duidelijk kenmerk van deze prooivogel. Ja, ik spreek liever over een prooivogel of stootvogel dan een roofvogel, de vogel rooft niets, het vangt alleen levende prooi voor zijn voedselvoorziening.
 |
Het nest wordt wel van andere vogels overgenomen, soms gedeeltelijke vernieuwing van de bekleding maar dat is het dan wel. Er worden 2 tot 4 eieren gelegd, die hoofdzakelijk door het ♀ worden bebroed, dat gebeurt als het 2e ei gelegd is. Het ♂ heeft als voorname taak de voedselvoorziening. De jongen blijven nog geruime tijd van de ouders afhankelijk. |
|
| Boomvalk; bron foto pinterest? |
Het zijn snelle vogels die vooral de grote insecten direct uit de lucht plukken om deze vaak tijdens de vlucht al te verorberen. Zelfs zijn ze in staat om kleine vogels maar ook zwaluwen te grijpen.
Geniet van wat de Gorsselse Heide en omgeving ons biedt.
Herman Roelofs
